Het begon allemaal een aantal dagen geleden toen ik een aantal toespraken van Malcolm X en Martin Luther King zat te beluisteren. Het was natuurlijk niet voor het eerst dat ik in aanraking kwam met deze twee bevlogen historische figuren, maar het effect is steevast hetzelfde.
Ik begin me af te vragen in hoeverre het gedachtegoed van figuren als Martin Luther King of Malcolm X in Nederland een rol zouden kunnen spelen. Natuurlijk begrijp ik dat beide mannen een product waren van de tijdgeest van de jaren ‘60. En natuurlijk is de situatie in Amerika toen, niet te vergelijken met de situatie in Nederland nu. Maar er zijn wel degelijk overeenkomsten.
In Amerika vormden de Afro-Amerikanen de sociale onderlaag. In Nederland zijn het voornamelijk allochtonen die tot deze groep behoren. Vier keer meer allochtonen dan autochtonen leven beneden de armoedegrens en volgens het CBS zal die trend in de toekomst doorzetten.
In Amerika werden Afro-Amerikanen als tweederangsburgers behandeld. Het was bijzonder moeilijk om een redelijke baan te krijgen en op die manier deel te nemen aan de maatschappij. In Nederland is het voor mensen met een buitenlands klinkende achternaam moeilijker om werk te krijgen of bijvoorbeeld een stageplek.
In Amerika radicaliseerde een deel van de Afro-Amerikaanse bevolking. Malcolm X predikte geen vrede, maar koos voor de confrontatie. Hij was niet voor integratie, maar voor volledige segregatie. Hij wilde niet meedoen aan een maatschappij waarin hij alleen vooruitkwam wanneer anderen (blanken) hem een gunst verleenden.
Terroristen zoals nu waren er nog niet, maar de grondgedachte lag er al.
In Nederland is hetzelfde aan de hand met een deel van de moslimjongeren. Ook zij hebben geen zin meer om te wachten op de kliekjes die de dominante groep hen toewerpt. Ook zij kiezen voor de gewelddadige confrontatie of trekken zich steeds meer terug en voelen zich niet geroepen om nog mee te doen aan deze maatschappij. Dat leidt niet per definitie tot terrorisme, maar de basis is wel gelegd.
Zowel Martin Luther King als Malcolm X waren nodig om de status quo in Amerika te doen veranderen. De vredesboodschap van de één en de radicaliteit van de ander wisten beiden grote groepen aanhangers voor zich te winnen. Zij wisten – elk op hun eigen manier – de Afro-Amerikaanse bevolking een stukje waardigheid terug te geven.
Nu zijn er in Nederland meer dan voldoende mensen die de weg van de dialoog bewandelen. Mensen zoals Ahmed Aboutaleb, maar ook de vele organisaties die er in de afgelopen decennia zijn opgericht om voor de belangen van allochtonen op te komen, kiezen voor de nuance als oplossing. Die weg is typisch Nederlands en wordt hier meer dan voldoende uitgedragen. Maar de tijden zijn veranderd.
De dialoog mag niet verdwijnen, maar moet worden gecomplementeerd met de confrontatie. Niet alleen de redelijkheid heeft een stem nodig, ook de onredelijkheid moet op een intelligente manier verwoord worden. We hebben in Nederland onze eigen Malcolm X nodig.
Niet iemand die treinen opblaast of cineasten neersteekt. Wel iemand die zijn ‘Godgiven rights’ opeist in plaats van ze in zesvoud aan te vragen. Zo’n Malcolm X kan de radicalisering van moslims, maar ook het steeds meer terugtrekken in de eigen groep van andere allochtonen kanaliseren:de woede een stem geven, in plaats van een wapen. Hetzelfde overigens wat Pim Fortuyn voor een deel van de autochtone bevolking wist te doen.
Zonder een dergelijke Malcolm is er in de Nederlandse discussie onvoldoende balans. Als het alleen Geert Wilders is die de confrontatie aangaat en “de andere kant” geen andere optie ziet dan zich afkeren. Als de onvrede aan de andere kant geen spreekbuis vindt, zal dat op een gegeven moment tot een ontploffing leiden. Kijk maar naar de gebeurtenissen destijds in Frankrijk. De angst dat ook hier de brandende auto’s de achterstandswijken van een warme gloed gaan voorzien is zeker niet denkbeeldig. Maar het is nog niet te laat. Willen alle Malcolm’s zich bij de informatiebalie in de stationshal melden. We hebben jullie nodig!
Mag ik dan een paar voorstellen doen wie hier de Malcolm Iksen moeten worden?
Ik nomineer Jörgen Raymann en Najib Amhali. Van de laatste tip ik zijn redevoering over zinloos geweld.
Mwah, sorry, die link werkt dus niet. Misschien deze wel
Opnieuw sorry; de links geven geen respons; wil je toch Amhali zien ga dan naar http://www.variatee.vara.nl en klik daar op Najib Amhali; zoek de scene zinloos geweld en klik die aan.
Donner zei toch dat hij wou dat Nederland een Abou Jahjah had? 😉
Jörgen Raymann en Najib Amhali zijn m.i. totaal ongeschikt, omdat zij niet behoren tot de “onderklasse” waar het om gaat. Die gasten rijden in dikke BMW’s en hebben die ook eerlijk betaald. 😉
Het is een mooi stuk, Xaviera, dat tot nadenken stemt. Bij dat nadenken struikelde ik alleen een beetje over de volgende zin: ‘Ook zij hebben geen zin meer om te wachten op de kliekjes die de dominante groep hen toewerpt.’
De zwarten in Amerika werden indertijd puur gediscrimineerd, ook waar het grondrechten betrof. Er was dus alle aanleiding om te strijden voor gelijke rechten.
In Nederland is het echter nog altijd zo dat iedereen voor de wet gelijk is, in dezelfde mate recht heeft op onderwijs. Wie gediscrimineerd wordt (en dat gebeurt natuurlijk, daarover geen misverstand) kan naar de rechter.
Veel probleemjongeren zouden waarschijnlijk veel meer kunnen doen (met enige hulp, dat wel) om te zorgen dat ze hun schoolopleiding afmaken en een stageplaats of werk krijgen. Ik heb echter de indruk dat velen -doordat ze zijn opgegroeid in een materialistische welvaarsstaat- denken dat de gebraden kippen hen vanzelf in de mond vliegen.
Ik zie daarentegen heel veel allochtone jongeren die helemaal geen last hebben van kliekjes die hun worden toegeworpen, maar zeer goed in staat zijn hun eigen brood te verdienen. Ik heb zelf menig allochtone stagiair gehad, leuke gasten, pittige types. Die hadden geen Malcolm X of Abou Jahjah nodig.
Ondanks niet te ontkennen obstakels hier en daar, lijkt Nederland mij toch een land waar bij uitstek veel wordt geprobeerd om jongeren aan het werk te krijgen. Als sommigen buiten de boot vallen is het misschien óók eens tijd voor ze om de hand in eigen boezem te steken: doe ik er zélf wel genoeg aan? Want naar mijn idee is het niet zozeer in kwestie van kleur in dit geval, maar eerder van mentaliteit.
Verbal Jam, ik begrijp wat je zegt en deel je mening….voor een deel.
Twee dingen:
Ten eerste denk ik ook niet dat iedereen een Malcolm X nodig heeft. Ook in Amerika had niet iedereen een Malcolm X nodig. Het was een hele specifieke groep die hij wist op te kalefateren door ze een gevoel van eigenwaarde terug te geven. De nation of islam ben ik niet voor. Maar MacolmX hield (even los van de nation dus) deze jongeren nou juist voor om zich verantwoordelijk te gedragen. Hij predikte een tweesporenbeleid. Waarbij het ene deel inhield dat je discriminatie/racisme niet hoefde te pikken en het andere deel inhield dat je zelf ook verantwoordelijkheid moest nemen. Kijk naar die jongeren van toen. Het waren straatschoffies, die in de ban kwamen van X en zich toen netjes gingen kleden en probeerden zich verantwoordelijk te gedragen.
Er is een speech van X waarin hij nadat zijn huis in brand is gestoken ellenlang zijn verontschuldigingen aanbiedt voor het feit dat hij er niet netjes uitziet. X deed dus meer dan alleen maar eenzijdig vingerwijzen. Maar om ambitieus te kunnen zijn moeten jongeren ook perspectief hebben. Niet alle jongeren, sommige doen het toch goed ondanks dat er geen perspectief is. Maar het geldt voor de meeste mensen toch wel: Als jij er netjes uitziet, Nederlands spreekt, je netjes gedraagt – en dit geldt voor de meeste allochtonen, maar je wordt niet eens uitgenodigd voor een gesprek omdat je een buitenlandse achternaam hebt EN/OF je wordt steeds geconfronteerd met discriminatie/racisme, dan ben je echt Ghandi als je de hoop op een gegeven moment niet verliest. Ik zeg niet dat dat mensen een vrijbrief geeft zich te misdragen, maar ik kan het opeens wel beter plaatsen.
Ten tweede: Natuurlijk is de situatie hier nu, niet hetzelfde als toen daar. Op papier zijn alle rechten er. Feit blijft echter dat de praktijk voor veel mensen echt anders is. En dat gaat van subtiel en vermoeiend, tot expliciet en duidelijk racisme.
Daarbij blijft het zo dat de mate waarin je geintegreerd bent wordt bepaald door de dominante groep. Die zegt tegen mij: ja maar jij bent toch geen allochtoon. Alsof het een kadootje is. Ik heb geen idee wat ik ben, maar uiteindelijk maak ik het toch echt zelf wel uit.
Ten derde toch nog even iets over jongeren waarmee het wel goed gaat: MOOI zo! Met mij gaat het ook goed. Dat betekent niet dat ik 1. de ogen sluit voor mensen die het minder makkelijk hebben dan ik. Die minder dan ik van huis uit de tools mee hebben gekregen om het in Nederland goed te doen. En 2. Dat ik denk dat alleen karakter genoeg is om tegen omstandigheden op te vechten. Daarvoor heb ik teveel meegemaakt. Zowel op dit gebied als in het algemeen.
Nou dat was het even 🙂
“Als sommigen buiten de boot vallen is het misschien óók eens tijd voor ze om de hand in eigen boezem te steken: doe ik er zélf wel genoeg aan? Want naar mijn idee is het niet zozeer in kwestie van kleur in dit geval, maar eerder van mentaliteit.”
Hoe is het mogelijk!? Heb jij AL die berichten gemist over discriminatie door werkgevers en stagebedrijven?
Vroeger heb ik nooit begrip gehad voor de jongeren in de volksbuurten. Ik kon er niet komen, want het geweld lag daar op de loer. He tlijkt wel of die volksbuurten leeg gestroomd zijn. Nu zijn het allochtonen, die in dezelfde huizen wonen en nu heet die volksbuurt ineens achterstandswijk, wat het vroeger natuurlijk ook al was, maar dan bevolkt door autochtonen. Het geweld is echter gelijk gebleven, dus heeft het minder met allochtoon of autochtoon te maken, maar meer met achterstand. Als ik dan bedenk, dat de mensen uit de achterstandswijken nog steeds hetzelfde vaak ongeschoolde werk doen, is het alleen zo, dat de minder ontwikkelde autochtonen vervangen zijn door de minder ontwikkelde allochtonen.
Nee Suus, die berichten heb ik niet gemist. En Xaviera heeft ook helemaal gelijk dat dit uit den boze is (het mág ook niet). Ik kan me ook goed vinden in haar nadere reactie hierboven.
Maar wij weten als argeloze nieuwsconsument natuurlijk nooit in hoeverre dergelijke berichten zijn opgeblazen, om welke aantallen het gaat.
De laatste berichten zijn trouwens dat het aantal stageplaatsen weer toeneemt en dat bijvoorbeeld de metaalsector afspraken hierover maakt.
Het enige dat ik heb willen zeggen is dat iemand die buiten de boot valt óók bij zichzelf moet kijken. Met nadruk op ‘ook’.
Geloof me: wij zullen heus niet van mening verschillen op al deze punten. Maar juist om zaken als discriminatie op grond van achternaam met alle middelen te kunnen bestrijden moet je ook de kritische vraag durven stellen: hoe kómt het dat bepaalde werkgevers zijn gaan discrimineren? Met het antwoord kun je dan verder aan de slag. Met de constatering ‘an sich’ kun je niets bereiken voor de gedupeerde groep.
Het antwoord is hetzelfde als altijd: een kleine groep verkloot het voor de rest. En dan durf ik ook nog wel te beweren dat een deel van de werkgevers niet eens zelf negatieve ervaringen heeft maar dat ze mensen weigeren vanwege stereotypen, die worden versterkt door negatieve berichtgeving. Xaviera schreef het al: over de successen hoor en lees je nauwelijks iets.
Ik zag laatst een reportage op tv over jonge mensen (2e en 3e generatie) die naar het land van hun (groot)ouders vertrokken omdat ze het hier niet meer zien zitten. En dat waren dus hoogopgeleiden! Dat is dus echt het failliet van deze maatschappij…
Ik geloof dat Catherine Keyl een positief boek heeft geschreven. Misschien zou de politiek dàt eens moeten lezen…
@Suus: de spijker op z’n kop! Bijkomend effect: de media vergroten dit nog eens uit, evenals onze waterstofperoxidepoliticus uit het zuiden des lands.