In Zuid-Afrika mogen homo’s en lesbiennes binnenkort trouwen. Maar in de meeste buitenlanden is men lang zo enthousiast niet over het homohuwelijk. Nog dichter bij huis, in statutionele zin – namelijk op Aruba – heeft een deel van de bevolking grote bezwaren tegen het homohuwelijk. Nu ligt het eiland Aruba in het Koninkrijk der Nederlanden. Aan de andere kant is het eiland een autonoom onderdeel van het koninkrijk. In Nederland mogen homo’s trouwen, moet Nederland dit op Aruba ook voor elkaar zien te krijgen of is deze kwestie -ondanks dat Aruba onderdeel is van het Nederlandse koninkrijk – een volledig Arubaanse aangelegenheid.

De nu volgende tekst is een introductie voor een debatavond die korte tijd geleden aan de universiteit van Aruba werd gehouden. Thema van de avond: het homohuwelijk. Spreker: docent rechtssociologie Anco Ringeling. De tekst geeft je een idee van hoe er op Aruba tegen het homohuwelijk wordt aangekeken.

TWEE INNERLIJKE STEMMEN
EEN ‘JA, MAAR…’ – MONOLOOG OVER HET HOMOHUWELIJK

Ik vraag me af  waarom we nog tijd moeten verdoen aan een discussie over het wettelijk mogelijk maken van het homohuwelijk. Een huwelijk tussen personen van gelijk geslacht druist zo in tegen alle kernwaarden van onze cultuur; alleen daarom al is het eigenlijk volkomen overbodig en ja, eigenlijk gevaarlijk, om het zelfs maar bespreekbaar te maken.
Een huwelijk is nu eenmaal per definitie een unieke band tussen een man en een vrouw; dat is het geloof en de praktijk van een overweldigende meerderheid van onze bevolking en wat dat betreft van de wereldbevolking. Een huwelijk tussen twee mannen of tussen twee vrouwen…..tja…. dat is als whisky waar de alcohol uit is gehaald; dat is geen huwelijk meer. Kortom. acceptatie van het homohuwelijk betekent een aanslag op en waarschijnlijk de nekslag voor  één van de belangrijkste instituties van onze samenleving.

Ja, maar….ga je er niet aan voorbij dat zelfs kernwaarden en instituties van een samenleving niet statisch, maar aan verandering onderhevig zijn?
Kijk bijvoorbeeld naar het huwelijk zelf. De positie van de vrouw is in de loop der tijden drastisch gewijzigd: van bezit van de man tot een gelijkwaardige partner.
Het huwelijk is ook al lang niet meer een verbintenis voor het leven.. Steeds meer mensen hebben in verschillende fases van hun levensloop een andere levenspartner; seriële monogamie noemen ze dat geloof ik. Echtscheidingen zijn niet langer taboe  en worden trouwens gefaciliteerd door de wetgever. Het aantal alleenstaande ouders, met name moeders, is in de afgelopen decennia alleen maar toegenomen, dwars door alle lagen van de bevolking. 
Als er al een aanslag op het huwelijk als kerninstitutie wordt gepleegd, dan toch vooral door heteroseksuelen zelf!
Je zou ook kunnen zeggen dat als ook homoseksuelen een huwelijk kunnen aangaan , dat dat het huwelijk als instituut juist kan versterken. Homoseksuelen die willen trouwen doen dat juist  omdat ze de symbolische waarde van het huwelijk belangrijk vinden, het extra gevoel van commitment en sociale erkenning. Het homohuwelijk draagt zo juist bij aan de stabiliteit van de relaties, wat ook de samenleving ten goede komt, al was het maar door vermindering van het risico op seksueel overdraagbare ziektes. 
Overigens, je zegt wel dat de overweldigende meerderheid van onze bevolking tegen het homohuwelijk is; maar ik heb nog geen enquêteresultaten gezien.

Ja, maar…..het is in ieder geval een verloedering van onze christelijke waarden. Wij zijn een christelijk, met name rooms-katholiek land.
Het huwelijk is ons door het Evangelie voorgegeven als een levensverbintenis tussen man en vrouw.
Nu gaan we bij de wet bepalen dat een cirkel voortaan ook vierkant kan zijn door homoseksualiteit gelijk te stellen met heteroseksualiteit; dat is zo ongeveer diefstal gelijk stellen met het schenkingsrecht of mishandeling met verpleging.
Begrijp me goed, het gaat er mij niet om homo’s uit de kerk te weren, maar homoseksuelen die seksueel zondigen , moeten eerst biechten voor ze ter communie gaan; overigens net zoals hetero’s die hun seksualiteit verkeerd beleven.
Als je al meent tegen het Evangelie in te kunnen gaan, moet je de verantwoording  zelf durven nemen. Je moet er dan niet toch een soort zegen over willen afsmeken door wettiging van het homohuwelijk.

Ja, maar…..ik  ontken niet dat het huwelijk voor sommige mensen een religieus, sacraal   karakter heeft. Maar de wetgever kan religieuze voorkeuren  niet voorschrijven, althans niet  in een democratische rechtsstaat waar scheiding van kerk en staat bestaat..
Juridisch gezien is het huwelijk in beginsel niets anders dan een verbintenis tot trouw; dat is wat de huwelijkspartners elkaar beloven. De wetgever  bekijkt het huwelijk slechts in zijn burgerlijke aspecten en regelt de vermogens-, familie- en erfrechtelijke consequenties.
Degenen die het huwelijk daarnaast ook nog als een sacraal instituut willen beleven kunnen dat blijven doen door het in te laten zegenen in de eigen kerkgemeenschap.
Overigens heeft een bij uitstek katholiek land als Spanje inmiddels ook het huwelijk open gesteld voor personen van gelijk geslacht.

What about de bescherming van de kinderen die opgroeien in een huwelijk tussen personen van gelijk geslacht? Is het huwelijk zoals we dat nu kennen niet een zegenrijk instituut juist omdat het ook dient ter bescherming van de kinderen?
Je kan het huwelijk toch niet zomaar herdefiniëren. Dat leidt alleen maar tot ongekende morele en sociale verwarring.
De slachtoffers van deze verwarring zullen de kinderen van de toekomst zijn en daarmee onze samenleving als geheel.

Ja, maar…… je doet alsof de huidige situatie getypeerd wordt door het traditionele huwelijk als opvoedingsinstituut bij uitstek.
Maar is dat nog wel zo? Allereerst heeft het gezin steeds meer concurrentie of als je wilt hulp gekregen van allerlei andere instituties zoals de school, crèches, de massamedia en het internet. Steeds meer kinderen worden niet meer door hun beide biologische ouders opgevoed. Door het toegenomen aantal echtscheidingen groeien steeds meer kinderen op in gezinnen met maar één ouder of met tenminste een ouder die niet de biologische ouder is, een stiefouder.
Trouwens, als het om de belangen van het kind gaat zou het consequenter zijn om bijvoorbeeld veroordeelde moordenaars, pedofielen, verkrachters en vrouwen-mishandelaars te verbieden in het huwelijk te treden; maar dat doen we niet.
Waarom zou het opvoeden van kinderen door twee ouders van hetzelfde geslacht met meer risico’s gepaard gaan dan de opvoeding door heteroseksuele ouders, of door een alleenstaande ouder, of door een stiefouder na hertrouwen?

Ja, maar….hoe regel je de afstammingsrelatie….. Bij paren van gelijk geslacht heb je altijd te maken met een driehoeksrelatie…want er is tenminste één, derde, biologische ouder.

Tsja. waarom zouden we wat de afstamming betreft niet met ficties werken zolang de derde biologische ouder daar geen bezwaar tegen heeft?
In het huidige afstammingsrecht gebeurt dat al voor heteroseksuele relaties. Om maar een paar voorbeelden te noemen:
• Een man en een vrouw zijn getrouwd. De vrouw raakt zwanger van een andere man. Haar echtgenoot wordt de juridische vader van het kind, maar is niet de biologische vader.
• Een ongetrouwde vrouw raakt zwanger en baart een kind. Haar vriend erkent het kind en wordt daarmee van rechtswege de juridische vader, terwijl een ander de biologische vader van het kind kan zijn. 
• Een getrouwde vrouw raakt zwanger. Haar echtgenoot overlijdt. Het kind, dat van een andere man is, wordt geboren en wordt juridisch gezien geacht het kind van de overleden echtgenoot te zijn. Ook hier wijken juridische gevolgen van de biologische werkelijkheid af.
Zo langzamerhand zal je toch  moeten toegeven dat er geen relevante rechtvaardiging lijkt te vinden om het homohuwelijk niet wettelijk te regelen. Het nalaten daarvan zou discriminerend zijn naar seksuele geaardheid en daarmee in strijd  met de grondrechten.

Hoezo discriminatie? Homoseksuelen hebben toch gelijke rechten als het gaat om werk, onderwijs, gezondheidszorg; noem maar op. Je wil toch niet beweren dat nagenoeg alle landen ter wereld homoseksuelen ongeoorloofd discrimineren alleen maar omdat ze het homohuwelijk uitsluiten?  
Er is pas sprake van discriminatie als gelijke gevallen ongelijk worden behandeld. Maar je kan een homoseksuele relatie nu eenmaal niet helemaal gelijk stellen aan een heteroseksuele door het ontbreken van één wezenskenmerk: de voortplanting door personen van gelijk geslacht is nu eenmaal niet op natuurlijke wijze mogelijk.

Ja, maar….dan ga je er vanuit dat het huwelijk vooral een instituut voor voortplanting is en zoals ik al eerder aangaf is het juridisch gezien niets anders dan een verbintenis tot trouw; en dat kan ook tussen partners van hetzelfde geslacht. We verplichten gehuwde heteroseksuele paren toch ook niet om kinderen te krijgen?
Het huwelijk biedt de partners  unieke rechten, bijvoorbeeld wat de nalatenschap betreft, het delen in pensioenvoorzieningen, het nemen van leven-of-dood beslissingen; deze rechten hebben homoseksuele partners in een duurzame relatie nu niet, althans niet van rechtswege en daar hebben ze recht op.

Ja, maar…dat bedoel ik nou….het openstellen van het huwelijk voor personen van gelijk geslacht zal zowel de overheid als het bedrijfsleven op kosten jagen. Alle wetgeving waarin gehuwden worden bevoordeeld zoals de belastingwetgeving en sociale zekerheidswetten, alle cao’s en arbeidsovereenkomsten met gunstige regelingen voor de huwelijkspartner zijn dan ineens ook van toepassing op homohuwelijken.

Ja, maar..als kosten een argument zijn zouden vrouwen nog steeds bezit zijn van hun vader of man. Bovendien, uit onderzoek blijkt dat gehuwde personen over het algemeen gelukkiger en gezonder zijn dan ongehuwden en alleenstaanden. Dat levert dus besparingen op in de gezondheidszorg. Bovendien zal de huwelijkspartner in voorkomende gevallen een alimentatieplicht hebben of als een onbetaalde verzorger optreden waar nu door homoseksuelen een beroep moet worden gedaan op sociale voorzieningen. Het staat dus niet bij voorbaat vast dat openstelling van het huwelijk tot hogere kosten leidt.

Nou, verstandelijk kan je nu wel allerlei argumenten opnoemen die vóór, althans niet tegen, het homohuwelijk pleiten.
Maar nu een vraag op de man af en antwoord eerlijk: als morgen je zoon bij je zou komen om aan te kondigen dat hij volgende maand in het huwelijk wil treden met zijn vriend; en hij zegt er terloops bij dat hij ervan uitgaat dat jij de vrienden van de familie zal uitnodigen net zoals je dat bij de bruiloft van zijn zus hebt gedaan. Hoe zou je dat vinden? Zou je je vrienden en familie uitnodigen? Eerlijk antwoord!

Anco Ringeling