Mijn ouders werden niet geboren in Nederland. Mijn vader kwam hier op zijn 12e en mijn moeder op haar 18e om hier een studie te volgen. Voor de idioten die tegenwoordig het internet en de publieke ruimte hebben gekaapt: ze waren noch vluchteling, noch illegaal, noch zielig en vooral wel heel leuk.

Als kind groeide ik op in een huis met ouders die beide geen enkele moeite hadden met inpassen in de Nederlandse maatschappij. Lees goed: ik zei niet aanpassen, ik zei inpassen. Ze spraken nog steeds veel Papiamento (want beide op Aruba geboren), er kwamen veel Antillianen en Arubanen bij ons over de vloer en we hadden ook wat Arubaanse gewoontes, al moet ik eerlijk zeggen dat ik dat pas veel later doorhad.

Mijn moeder had dus tot haar 18e in een ander land gewoond. Voor wie nog nooit zijn vaderland heeft verlaten, is het lastig om te begrijpen wat dat betekent. Zelf begreep ik dat natuurlijk ook helemaal niet als kind. Aruba was dat verre vakantieland waar we eens in de zoveel tijd naartoe gingen en waar ik dan allemaal familie ontmoette die ik niet goed kende.

Voor mijn moeder was Aruba haar thuis. De plek waar ze alles snapte en begreep. De plek die haar snapte en begreep. Zolang ik me kon herinneren was het haar plan om ooit terug te keren naar haar geboortegrond. Niet omdat ze Nederland niet leuk vond. Niet omdat ze maar niet kon integreren. Niet omdat ze geen baan had of ongelukkig was. Maar omdat haar thuis haar thuis was en ze daar dus thuishoorde.

Ik was bijna 12 toen we naar Aruba vertrokken. Tranen met tuiten huilde ik. Ik nam afscheid van mijn vriendinnen en familie. Ik nam afscheid van mijn leven hier en vloog naar een leven daar. En ik haatte het.

De eerste keer dat ik op Aruba woonde was ik diepongelukkig. Aruba was niet mijn thuis. Aruba was niet mijn geboorteland. Aruba was niet de plek waar men mij begreep en ik hen begreep. Aruba was een plek die ik structureel bleef vergelijken met Nederland en ik vond niks goed aan Aruba en alles perfect aan Nederland.

Een jaar later was ik weer terug in Nederland. Ik was nogal een lastige puber namelijk en ben tussen mijn bijna-12e en 18e 3 keer op-en-neer verhuisd tussen Aruba en Nederland. Na dat eerste jaar haat-aan-Aruba, besloot ik de tweede keer dat ik er was mezelf een andere attitude aan te meten. Ik ging Aruba op zichzelf beoordelen. Niet in vergelijking met wat anders. Maar zoals het was.

Ik werd verliefd op Aruba. Ik maakte vrienden op Aruba. Men begon mij te begrijpen, in al mijn lastige puberheid. En ik begon hen te begrijpen. In al hun tropische gezelligheid.

Op mijn 18e vertrok ik voor de laatste keer van Aruba althans, als bewoner van het eiland. En mijn hart brak een heel klein beetje. Eenmaal terug in Nederland huilde ik tranen met tuiten. Ik miste Aruba. Ik wist ook dat ik niet terug zou gaan om er te wonen. Maar ik miste het toch.

En elke keer dat ik er op vakantie ging, vertrok ik terug naar Nederland met dezelfde tuitende tranen. Wetende dat ik hield van Aruba en wetende dat ik hield van Nederland. En dat Nederland mijn thuis is.

Wie nooit in een ander land dan zijn geboorteland heeft gewoond zal moeite hebben met het begrijpen van een hart dat op twee plekken ligt. Een hart dat altijd een klein stukje mist van die andere plek. Die plek waar je op dat moment niet bent. Die weet niet hoe het is om in het vliegtuig te stappen en door het kleine raampje te kijken en afscheid te nemen van of die ene of die andere plek. Dat verdrietige gevoel dat je overvalt als je wéér weggaat, elke keer weer weg moet.

Eindelijk begreep ik mijn moeder. Eindelijk begreep ik waarom ze jarenlang bijna dagelijks naar een specifiek liedje luisterde. Een ranchera van Javier Solis. De tekst verstond ik niet toen ik klein was, maar nu ik een volwassen en licht oude vrouw ben van alweer 39 heb ik nog eens naar het nummer geluisterd dat elke zondag door ons huis werd geblazen. En nu ik alweer 39 ben snap ik wat mijn moeder zo raakte in de tekst.

Dat nummer wil ik graag met je delen. Misschien begrijp je dan ook hoe het voelt als je hart zich op twee plekken ophoudt of misschien doet je hart dat al en voel je dit nummer meer dan de meesten. Voel je het verdriet, het gemis, de plannen en wensen en hoe je altijd een klein beetje verscheurd zal blijven. En misschien ook niet. Ga dan maar weg en doe een cursus empathie. Dat is in Nederland een cursus die sowieso tegenwoordig verplicht zou moeten zijn.

Omdat nou eenmaal niet iedereen Spaans verstaat hier eerst de tekst in het Nederlands:

In My Old San Juan

In mijn oude san juan
Alle dromen die ik had – toen ik nog een klein kind was
Mijn allereerste droom – en mijn liefdesperikelen
zijn herinneringen van mijn ziel
Op een middag vertrok ik naar een vreemd land – zo was mijn lot
Maar mijn hart bleef bij de zee in mijn oude san juan

Tot ziens – lieve puerto rico
Tot ziens – mijn godin van de zee
Ik vertrek – maar op een dag zal ik terugkeren
Om mijn liefde te vinden – of wederom te dromen
In mijn oude san juan

Maar de tijd ging voorbij – en mijn lot bespotte mijn gruwelijke nostalgie
En ik kon niet terug – naar het San Juan dat ik aanbad en mijn kleine stukje land

Mijn haar werd grijs en mijn leven ging voorbij en de dood riep mij tot hem
Maar ik wil niet sterven, ver weg van jou, puerto rico, mijn ziel

Tot ziens – lieve puerto rico
Tot ziens – mijn godin van de zee
Ik vertrek – maar op een dag zal ik terugkeren
Om mijn liefde te vinden – of wederom te dromen
In mijn oude san juan

Ik mis Aruba. Ik mis Nederland. Ik mis een klein, piepklein stukje van mijn hart waar ik ook ben. En ja, dat is misschien wat dramatisch…en toch is het zo.