Hoewel al tijdens de laatste maanden van Pim Fortuyn een nieuw tijdperk werd ingeluid, begon de echte hype pas na zijn moord. Niet voor de eerste keer werd het recht op vrije meningsuiting aan de kaak gesteld.
Naast enkele linkse politici kregen met name de media in dit drama de zwarte piet toegespeeld. Zij zouden de aanleiding zijn geweest voor de moord op Pim Fortuyn. Uit alle delen van de bevolking werd geroepen dat de negatieve berichtgeving rond de persoon Pim tot zijn dood had geleid. Er was ernstige kritiek op de ‘demoniserende’ rol die de media hadden gespeeld.
Aangezien de media leven bij de gratie van hun toehoorders, besloten zij direct van strategie te veranderen. Pim in memoriam kon niets fout doen. Uitgebreid besteedden het journaal en de kranten aandacht aan de dood, begrafenis en herbegrafenis van het fenomeen Pim Fortuyn.
Niets werd aan het toeval overgelaten. In de eerste periode na de dood van Pim was alles wat met hem te maken had verheven. Pim bracht blijkbaar een populaire boodschap en de media pasten hun objectieve berichtgeving aan, aan de wil van het volk. Maar de (toch al niet zo goede) reputatie van de media was aangetast. Zij moesten – net als de politici – beter naar het volk leren luisteren, zo leek de boodschap te zijn. Bij de volgende politicus die werd bedreigd, pikten ze dit veel beter op.
De boodschap van de Somalische Mevr. Hirschi Ali was er ook eentje die op brede steun kon rekenen. Ali kwam met kritiek op de religie waar Pim zo’n hekel aan had, de Islam. Dit wilden de mensen horen, een Islamiet die zelf kritiek uitte op de Islam. Zeer ongenuanceerde kritiek weliswaar, maar -laten we niet te kritisch zijn- leken de media te denken, zij hadden hun les geleerd van Pim.
Zodra bekend werd dat zij was bedreigd, kwamen van alle kanten steunbetuigingen. De media besteedden bij elke kans die zij kregen aandacht aan het onrecht dat Mevrouw Ali aan werd gedaan, enkel en alleen omdat zij haar mening uitte. De toon was er een van verontwaardiging. Hoe kon dit gebeuren, hadden wij in dit land dan geen recht op vrije meningsuiting meer? Was iedereen met een afwijkende mening vogelvrij verklaard?
Zelfs toen bleek dat het verhaal van Mevr. Ali niet helemaal klopte bleven de sentimenten gelijk. Het ging immers om het principe. Iedereen heeft recht op vrije meningsuiting, dus ook mevr. Ali. En dat moest duidelijk zijn.
Maar in de nieuwste bedreigingszaak schijnen andere regels van toepassing te zijn. Het principe lijkt er niet meer toe te doen. Waar Hirschi Ali hele voorpagina in beslag nam, mag Mevr. Duisenberg blij zijn als er aan haar verhaal een zijkadertje wordt besteed op pagina 3. De verontwaardiging die bij Pim en Mevr. Ali bestond, is niet terug te vinden in de berichtgeving over Mevr. Duisenberg.
De sfeer die wordt opgeroepen is meer in de trant van “eigen schuld dikke bult”. Mevr. Duisenberg wordt naar voren geschoven als ‘troublemaker’. Was het nou echt nodig een Palestijnse vlag uit te hangen? Was het nou echt nodig haar man zo in verlegenheid te brengen? Was het nou echt nodig om uitspraken te doen over de Palestijnse kwestie? Al deze vragen en meer worden gesteld. Waar bij mevr. Ali haar verhaal als zoete koek werd geslikt, wordt mevr. Duisenberg van alle kanten bestookt met vragen en beschuldigingen.
Het principe dat eerder zo belangrijk leek, is verdwenen. De boodschap is immers vele malen minder populair dan die van Pim en Mevr. Ali. Het knuffelgehalte van Mevr. Duisenberg de “troublemaker” ligt kennelijk vele malen lager. Toch zou dat niet uit moeten maken. Bedreigd om je mening, is bedreigd om je mening. Hoe populair of impopulair die mening ook is.
Populariteit is relatief. Nog geen 10 jaar geleden had Pim Fortuyn met zijn boodschap alleen wat randfiguren over de streep kunnen trekken. En zie hier 10 jaar later, Pim wordt vergeleken met De JFK’s en Martin Luther Kings van de wereld.
Is de vrijheid van meningsuiting afhankelijk van hoe leuk, gezellig en populair een boodschap is? Of is het gewoon aan iedereen voorbehouden? De media hebben de plicht het nieuws objectief te brengen. Het geval Duisenberg benadrukt nogmaals, dat objectiviteit in de media slechts een mooi opgevoerd toneelspel is. Mooi, maar soms dodelijk.
Ik ben het maar hoor, niet stressen.
I’ve spent over 25 years working in content strategy and digital transformation, which means I’ve seen enough technology hype cycles to be skeptical and enough genuine innovation to stay curious.
Want to talk shop? Do get in touch!
