Dat het kabinet (en ik gebruik de term zeer losjes) gevallen is, verrast me niks. Wat me keer op keer wel blijft verrassen is dat de (vooral) witte linkerkant zo lang blijft doen alsof ze dit nou echttt niet zagen aankomen. Lol whut??
Sinds Fortuyn en sinds Van Gogh, sinds racisme weer politiek salonfähig werd, en dus al meer dan twintig jaar, proberen we het tegen je te zeggen.
Te fluisteren, te charmeren, te roepen, te zingen, redelijk te beargumenteren.
Dat Nederland racistischer wordt. Niet alleen Wilders en niet alleen de FvD. Maar systemisch en structureel.
En al twintig jaar probeer je ons (bij vlagen liefdevol) de mond te snoeren:
Oef, zit je weer in de slachtofferrol? Niet alles gaat over ras. Zo’n vaart zal het wel niet lopen. Dit is geen Amerika. We moeten ook luisteren naar de boze man he. Waarom zoek je geen verbinding.
Hoe we het ook tegen je zeiden: voorzichtig, zonder te veel ruimte in te nemen, niet te scherp geformuleerd. Want anders: rode kaart, directe diskwalificatie, ga niet langs start. Hoe we ook volgens de regels die jij bedacht hebt, probeerde je te bereiken. Je gaf niet (echt) thuis.
We probeerden het te zeggen toen de Belastingdienst mensen met een migratieachtergrond extra bleek te controleren. Niet één keer, maar structureel en ook erkend door het kabinet.
We zeiden het toen de politie en marechaussee mensen staande hielden puur op basis van kleur. Etnisch profileren weet je wel. Door de rechter verboden, door de Staat verdedigd.
We zeiden het toen mensen uit ‘veilige landen’ amper een bed kregen, maar we zagen dat Oekraïense vluchtelingen direct huisvesting, werk en opvang mochten verwachten.
We zeiden het toen scholen vol liepen met kinderen van kleur en ineens ‘zwarte scholen’ werden genoemd. Onderwijssegregatie dus, al jaren bekend, nog steeds normaal.
We zeiden het toen sollicitanten met een Marokkaanse of Turkse naam 60% minder kans hadden op een baan. Objectief meetbaar. Al meer dan twintig jaar.
We zeiden het toen overheidsinstellingen etniciteit registreerden in hun risicoprofielen. Verboden, maar doen we lekker tóch.
En we hoorden je reacties aan:
“Je overdrijft.”
“Het valt wel mee.”
“Niet alles is racisme.”
“Kom nou, dit is Nederland.”
Met lede ogen zagen we rechten en draagvlak afbrokkelen, voor mensen van kleur, voor vrouwen, voor LGBTQIA+…en op wat oprispingen na, bleef het beleefd rondom racisme en discriminatie. There are good people on both sides…… of zoiets.
En toen, in 2024, won de PVV. En sprak ik met allerlei luitjes die tot dat moment alleen maar op afstand en in hypothetische zin last hadden van wat er al meer dan 20 jaar (ik herhaal) aan het gebeuren was.
Hoe kan dit gebeuren? Zeiden ze verbijsterd. Alsof niemand al die tijd tegen ze had geprobeerd te praten.
Wie had dit kunnen voorspellen? Riepen ze met de handen in het haar. Alsof ze Stevie Wonder-blind waren.
Waarom is niemand eerder opgestaan? Alsof zij niet gewoon die iemand al die tijd al waren.
Ik moest met lede oren aanhoren (bestaat dat. Ik vind dat het bestaat), hoe mensen in mijn omgeving en aan de periferie ervan, met droge ogen aan mij meldden dat ze op Wilders gingen of hadden gestemd. Want ja: huisvesting enzo.
Volledig niet geinteresseerd wat een stem op Wilders, of de FvD of Ja21 of ja ook de VVD voor anderen betekenden (of in brede zin voor henzelf, maar ja…probeer ze daar maar van te overtuigen. Ik heb het grotendeels opgegeven).
Pas wel interesse wanneer hun eigenste hachje niet goed bediend werd. Of pas wel interesse aan de linkerkant, nu het hele probleem allang (!) geëscaleerd is.
Niet toen wij opstonden, die er last van hadden 20 jaar . Niet toen wij organiseerden, er stonden, schreeuwden, soms huilden,, schreven, zongen en interpretative dance deden om je te bereiken.
En nu, nu het kabinet gevallen is, buitelen jullie over elkaar heen om op te roepen tot democratische wederopbouw. Tot anti-fascisme en de terugkeer naar redelijkheid.
Maar hier is een pro-tip: fascisme stop je niet als al de wet aan het schrijven is. Fascisme stop je als je durft te luisteren naar de mensen die het als eerste voelen je erop wijzen. Die het voelen in hoe ze besproken worden in de media, behandeld worden in hun buurt, veroordeeld worden bij hun toeslag, geraakt worden in hun zoveelste afwijzing.
En voor de duidelijkheid: we waren niet te luid of te vroeg of te alarmistisch. We waren precies op tijd. De kanarie in de koolmijn.
Jij voelde je gewoon te comfortabel om te luisteren.
Dus van mij geen applaus. Geen chapeau voor het zien van het racistische licht dat al even fel in je ogen schijnt. Geen boks voor je beter-laat-dan-nooit-verontwaardiging.
Je werd constant geweaarschuwd, maar je wilde het niet horen. Nu is het te laat om te doen alsof je het nooit hebt geweten.
Doei.
Ik ben het maar hoor, niet stressen.
I’ve spent over 25 years working in content strategy and digital transformation, which means I’ve seen enough technology hype cycles to be skeptical and enough genuine innovation to stay curious.
Want to talk shop? Do get in touch!
