Vier instrumenten, een versterker uit de jaren ’60 en een foto van de band waar mijn vader in zong en mijn ooms en tantes in speelden. Achtentachtig jaar is mijn opa en dat is er van hem over. Afgelopen donderdag deed de rechter uitspraak: mijn opa moest worden opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis. Gedwongen dus. Laat ik beginnen met te stellen dat mijn opa een vreselijke kerel is. Sinds hij lang geleden van mijn oma scheidde (en dat niet op en bepaald nette manier) heb ik persoonlijk bijzonder weinig contact met hem. De afgelopen 20 jaar heb ik hem misschien 5 of 6 keer gezien en meer leek mij niet nodig. Mijn vader daarentegen heeft wél al die tijd  – als enige van zijn broers en zussen – contact gehouden. Hij was nu ook in Nederland om de zitting bij te wonen en de gedwongen plaatsing van mijn opa tegen te gaan.

Volgens de psychiater is mijn opa dement. Wat de psychiater niet weet – en mijn vader en ik wel – is dat mijn opa’s dementie selectief is. Hij herkent aleen de mensen waar hij wat van wil of die hij – op zijn unieke manier – mag. Alle mensen die hij als vervelend ervaart weet hij zelfs na 3 seconden niet meer te herkennen. Dat is niks nieuws, dat deed hij altijd al. Mijn opa is behalve muzikant namelijk ook een uitstekend acteur. Maar op je 88ste kan dat gevaarlijk zijn. Voor je het weet zit je in een gesloten inrichting.

Het een en ander was zoals je wel begrijpt mijn opa’s eigen schuld. Toen hij gewoon nog naar zo’n aanleunwoning of later verzorgingstehuis kon, weigerde hij. Doodsbang was hij dat hij dat Hollandse eten moest eten. Mijn opa kan heerlijk Surinaams koken (egoist of niet) en doorgekookte sperziebonen, daar lag hij dus wakker van. Hij speelde een spelletje “ik niet begrijp” met de hulpverleners dat uitmondde in een verblijf in tehuis weltevreden dus.

Natuurlijk was het een beetje zijn eigen schuld. Zijn koppigheid en irritantheid hebben hem in de problemen gebracht. Maar ja, an sich heeft een mens recht op dat soort eigenschappen zou ik denken. Maar nogmaals, op je 88ste is dat nogal gevaarlijk. De rechter had geen boodschap aan de uitleg van mijn vader. De hele zitting duurde nog geen half uur. Gedwongen opname. Mijn opa had nog een uur om wat spullen bij elkaar te zoeken en afscheid te nemen voordat de ambulance arriveerde en dat was het. Het einde van zijn zelfstandige leven als volwaardig mens.

Mijn vader vertelde dit verhaal onbewogen. Maar dat was hij niet. Wij die hem goed kennen wisten dat. Met open mond en pijn in mijn buik luisterde ik naar hem. Nee, mijn opa en ik hebben geen band. Mijn vader en ik wel. En ik voelde met hem mee. Hij was degene die zijn vader troostte en kalmeerde toen hij niet eens begreep wat er nou precies was gebeurd. Hij was degene die naar de instelling ging om mijn opa moed in te praten. Ook toen het diner bleek te bestaan uit sperziebonen met appelmoes. Oef…Hij moest gisteren weer terug naar Aruba en zijn vader daar achterlaten. Verdorie zeg. Het is echt wat. Of niet niks. Of een ding. Maar ik was er even stil van. Achtentachtig jaar en je leven is niet meer echt de jouwe. Ik hoop dat hij bij mij nooit zo ver komt.