“En nu lachen.” Ze vragen het altijd vriendelijk, de dames en heren van de pasfoto’s. Maar toch voelt het als een bevel. Van pure schrik trek ik elke keer weer de beide hoeken van mijn mond op in de hoop dat het resultaat hen kan bekoren. Meestal doet het dat. Mij charmeert de opgelegde glimlach significant minder. De fake-smile brandt voor mijn gevoel bijna door het glanzende fotopapier heen. En weer sta ik voor jaren geschrokken en nep in mijn paspoort of rijbewijs.

Toen ik gisteren een nieuw paspoort ging aanvragen groette ik de buschauffeur dan ook enigszins geïrriteerd, stond ik enigszins geïrriteerd op voor de oudere dame, drukte enigszins geïrriteerd op het stopknopje, stapte ik enigszins geïrriteerd de bus uit en sloot ik enigszins geïrriteerd aan in de rij bij de foto-maak-mevrouw.

Zes pasfoto’s verder was het dan eindelijk mijn beurt. Ik stapte het busje binnen (voor de dienst burgerzaken staat een fotobusje met een vrouw die toch op z’n minst intussen miljonair moet zijn.)en ging op het veels te lage krukje zitten. “Kijkt u maar recht in de camera en zo neutraal mogelijk graag.” Van verbazing verslikte ik me bijna in de niet al te frisse lucht die in het busje hing. Geen bevelen. Geen eis om een gezellige glimlach. Ach natuurlijk, in verband met het dreigende gevaar van overal en nergens moet iedereen nu op de foto als crimineel op een politiekiekje.

De realisatie maakte me zo blij, dat mij bijna een glimlach ontsnapte. Op het nippertje wist ik mijn mond in een streep te houden. “Goed gedaan. U kijkt erg neutraal.” Met dat compliment op zak kon ik in de volgende eindeloze rij gaan staan. Maar mijn dag kon niet meer stuk.